BRUSSEL/BERLIJN Niet voorzitter Blair, maar Duitse debutante strijkt allerlaatste plooi glad. Op haar eerste Europese top heeft bondskanselier Merkel meteen al hoge ogen gegooid. Met een onbaatzuchtig aanbod trok ze Polen over de streep en redde ze de nieuwe begroting.
Het was rond half drie ’s nachts toen de Britse premier Blair de Europese regeringen vroeg wat ze vonden van zijn eindbod voor de EU-begroting 2007-2013. Om beurten betuigden ze hun instemming.
‘Iedereen wachtte nerveus op de Poolse premier’, zei minister Bot even later. ‘Pas als 21ste stak hij zijn vinger op.’ Marcinkiewicz vond het bereikte resultaat heel knap en prees de solidariteit. ‘Maar, zei hij toen, Polen is een arm land en enkele provincies hebben echt meer geld nodig.’
Daarop stapte de kersverse Duitse bondskanselier Merkel op hem af. Bot: ‘Ze zei hem: ”Jullie hebben zo verschrikkelijk veel miljarden gekregen, nu moet het genoeg zijn.” En zo ging Polen akkoord.’
Kennelijk was Bot ontgaan wat Merkel xc3xa9cht fluisterde: ze gaf Marcinkiewicz honderd miljoen euro, die eigenlijk waren bedoeld voor Duitsland. En zo streek niet Blair, maar Merkel de laatste plooi glad.
Toch was het niet slechts ‘chequeboek-diplomatie’ waarmee Merkel op haar eerste Europese Top een glansrol opeiste. Ze bemiddelde met succes tussen Blair en de Franse president Chirac en op een cruciaal moment trok zij de onderhandelingen vlot door te opperen de begroting te verruimen van 849 tot 862 miljard euro. ‘Ze is open en direct, neemt geen blad voor de mond’, loofde Bot. ‘Dankzij haar kwamen Parijs, Londen en Berlijn op xc3xa9xc3xa9n lijn.’
Merkel is een verademing na Schrxc3xb6der, valt uit de reacties te proeven. De Europese lofuitingen zijn de Duitse pers niet ontgaan. Okxc3xa9, is de teneur van de commentaren, Merkel heeft het nog niet zo slecht gedaan. Daarmee lijken de media ook zichzelf te corrigeren. Vxc3xb3xc3xb3r de Duitse verkiezingen was de vrees dat haar politieke onervarenheid zich vooral zou wreken in het buitenland. Hopelijk gunden bevriende regeringsleiders haar een gewenningsperiode en nam ze verstandige adviseurs aan.
Dat laatste deed ze met Frank-Walter Steinmeier als minister van Buitenlandse Zaken. Als oud-chef van de kanselarij gold hij als ‘man van Schrxc3xb6der’, maar hij heeft veel buitenlands-politieke ervaring en een mondiaal relatienetwerk. Maar al binnen een maand bleek Merkel de buitenlandse politiek niet aan hem te willen delegeren. Op de EU-top is gebleken dat haar aanspraken door politiek vernuft worden gelegitimeerd.
Opmerkelijker is dat zij al tijdens hun eerste ontmoeting in Parijs afstand nam van Chirac. Dat maakte haar in Brussel een geloofwaardige bemiddelaar. Ook in een ander opzicht markeert de EU-top een trendbreuk tegenover Schrxc3xb6der: ze ontziet de kleinere lidstaten, en keert terug naar de Europese onbaatzuchtigheid van weleer.
Wat zij aan overredingskracht te kort kwam, betaalde zij met euro’s. De 100 miljoen die ze Polen cadeau deed, waren eigenlijk voor de regionale ontwikkeling in Beieren (25 miljoen euro) en Oost-Duitsland (75 miljoen). Het Europese belang bleek dus wel degelijk verenigbaar met het eigenbelang.
Volgens Duitse waarnemers loste Merkel in xc3xa9xc3xa9n keer drie problemen op: de financieringscrisis is bezworen voordat het Duits EU-voorzitterschap (in 2007) erdoor kan worden bemoeilijkt, Duitslands goede naam is hersteld, en het Poolse wantrouwen is even weggenomen.
Merkel hield 300 miljoen over voor regionale ontwikkeling. Genoeg om kritiek in eigen land voor te zijn. De ridderslag ontving ze van minister-president Stoiber van Beieren, die zonder voorbehoud erkende dat Merkel een knappe prestatie heeft geleverd.
xc2xa9De Volkskrant